تستوسترون؛ طلای مردانه‌ای که در حال افول است


تستوسترون، هورمونی است که بسیاری از ویژگی‌های مردانه را شکل می‌دهد — از صدای بم گرفته تا میل جنسی، قدرت عضلانی، انرژی و حتی خلق‌وخو. اما در دهه اخیر، سطح این هورمون در مردان به‌طور چشم‌گیری کاهش یافته است، و این موضوع نه‌تنها سلامت جسمی بلکه روانی و اجتماعی آن‌ها را تحت تأثیر قرار داده است.

⚙️ تستوسترون چیست و چرا مهم است؟

  • تستوسترون یک هورمون جنسی مردانه است که عمدتاً در بیضه‌ها تولید می‌شود
  • نقش کلیدی در رشد عضلات، تولید اسپرم، تنظیم خلق‌وخو و حفظ تراکم استخوان دارد
  • سطح نرمال آن بین ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ نانوگرم در دسی‌لیتر است، اما با افزایش سن کاهش می‌یابد

📉 چرا در دهه اخیر سطح تستوسترون کاهش یافته است؟

کاهش تستوسترون فقط به پیری مربوط نیست — بلکه سبک زندگی مدرن، محیط زیست و عوامل روانی نقش پررنگی دارند:

1. سبک زندگی کم‌تحرک و چاقی

  • مردان امروزی کمتر ورزش می‌کنند و بیشتر پشت میز می‌نشینند
  • چاقی، به‌ویژه چربی شکمی، باعث تبدیل تستوسترون به استروژن می‌شود

2. استرس مزمن و خواب ناکافی

  • استرس باعث افزایش کورتیزول می‌شود که تولید تستوسترون را سرکوب می‌کند
  • خواب ناکافی، به‌ویژه کمتر از ۶ ساعت، سطح تستوسترون را به‌شدت کاهش می‌دهد

3. آلودگی‌های محیطی و مواد شیمیایی

  • قرار گرفتن در معرض BPA (در پلاستیک‌ها)، آفت‌کش‌ها و فلزات سنگین، تولید تستوسترون را مختل می‌کند
  • این مواد به‌عنوان "مختل‌کننده‌های غدد درون‌ریز" شناخته می‌شوند

4. مصرف داروها و مکمل‌های نامناسب

  • داروهای ضدافسردگی، استروئیدهای آنابولیک و برخی داروهای فشار خون می‌توانند سطح تستوسترون را پایین بیاورند
  • مصرف بی‌رویه مکمل‌ها بدون نظارت پزشک نیز خطرناک است

5. افزایش بیماری‌های مزمن

  • دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی با کاهش تستوسترون مرتبط هستند

🧠 پیامدهای کاهش تستوسترون

  • کاهش میل جنسی و اختلال در نعوظ
  • خستگی مزمن و کاهش انرژی
  • افسردگی، اضطراب و کاهش اعتماد به نفس
  • کاهش توده عضلانی و افزایش چربی بدن
  • کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر پوکی استخوان

🔄 آیا می‌توان این روند را معکوس کرد؟

بله — با تغییر سبک زندگی و مراقبت‌های پزشکی:

  • ورزش منظم، به‌ویژه تمرینات مقاومتی
  • خواب کافی و مدیریت استرس
  • رژیم غذایی سالم با منابع زینک، ویتامین D و چربی‌های مفید
  • اجتناب از الکل، دخانیات و مواد شیمیایی مضر
  • مشاوره با پزشک برای بررسی سطح هورمون و درمان‌های جایگزین در صورت نیاز


منابع:

  • Urology Karami: تستوسترون پایین در مردان
  • Fartak News: علل کاهش تستوسترون